Elma Yetiştiriciliği

İklim İstekleri

  • Elma, ılıman, özellikle soğuk ılıman iklim meyvesidir. Kış dinlenmesi sırasında odun kısımları -35, -40°C’a, açmış çiçekler -2.2, -2.3°C ve küçük meyveler ise –1.1,-2.2°C’a dayanır.
  • Meyve türleri arasında elma, kış dinlenmesine en fazla ihtiyaç duyar. Soğuklamasını giderememiş elma ağaçlarında yaprak gözleri sürmez ve ağaç çıplak kalır. Elma yüksek yaz sıcağından da hoşlanmaz. Sıcaklık 40°C’nin üzerine çıktığı zaman büyüme durur, daha yüksek sıcaklıklarda ise zararlanma görülmeye başlar.

Toprak İstekleri

  • Elma, genellikle birçok toprak tiplerinde başarılı sonuç verir. Ancak, elma yetiştiriciliği için en iyi topraklar pH’sı 6.0-6.5 ve içerisinde normal kireci ve yeteri kadar humus ve nemi bulunan tınlı, tınlı-kumlu veya kumlu-tınlı geçirgen ve drene edilmiş topraklardır.
  • Meyve seyreltmesi erken devrede yapılmalıdır. Meyve gözü oluşmaya başlamasından önce bitirilmemiş olan bir meyve seyreltmesi her ne kadar irilik, renk ve kalitede bir iyileşme yaparsa da, ağacın ertesi yılki ürününü olumsuz etkiler.

Anaçlar

  • Elma fidanı üretiminde, tohumdan yetiştirilen çöğürler veya vegetatif anaçlar kullanılır. Anaç üretiminde yararlanılan tohumlar yabani veya kültür çeşitlerinden alınırlar. Vegetatif anaçlar ise “değiştirilmiş tepe daldırması” yolu ile kolayca çoğaltılabilmektedir.
  • En çok kullanılan vegetatif anaçlar:
    Tam bodur: M-9
    Yarı bodur: MM-106
    Kuvvetli: MM-111
  • Elma bahçesi tesisinde kullanılan anaca ve çeşide göre dikim mesafeleri ve budama sistemleri de değişmektedir. Örneğin çöğür anacına aşılı standart çeşitler için dikim mesafesi 8mX8m-7mX7m olup, modifiye lider budama sistemi uygulanmaktadır. 
  • Çöğür anacına aşılı yarı bodur (spur tipi) çeşitler için dikim mesafesi, toprağın kuvvetine göre 6mX3m, 5mX3m veya 4mX3m olup, bir lider ve çok sayıda yan dallar olacak, yani gelecekteki yüklü meyveyi çok sayıda yan dala dağıtacak ve çam’a benzeyecek şekilde bir budama uygulanır. Bu amaçla dikim esnasında fidanın tepesi 80 cm’den kesilir. İlk gelişme mevsimi sonu ve daha ilerdeki dönemlerde gerek çatı dalı, gerekse bunlardan meydana gelecek 2. derecedeki sürgünlerde yıllık gelişmenin 1/3’ü kesilerek standart çeşitlerin aksine bunlarda daha fazla vegetatif gelişme ve yaprak yüzeyi elde edilir. İlk iki yıl boyunca hiç meyve alınmaz, meydana gelen çiçeklerin tamamı koparılarak kuvvetli çatı oluşumuna yardımcı olunur. 
  • Çok bodur vegetatif bir anaç olan M-9 üzerine standart çeşitler aşılanırsa, dikim mesafesi 1.5mX3.5m veya 2mX3.5m’dir. Bunda lider dalın gelişmesi dikimden itibaren zayıflatılıp, yan dalların kuvvetlenmesi sağlanır. İlk dört yılda liderin zayıflatması dışında, hemen hemen hiç budama yapılmaz. Ancak, dikimi izleyen ilk gelişme mevsimi sonundan itibaren yan çatı dalları aşağı eğdirilerek, meyve gözü oluşumu teşvik edilir ve dalların dayanıklılıkları arttırılır. 4. yıldan sonra verim budaması yapılır. Bu terbiye sistemi “İğ terbiye şekli” olarak tanımlanır (Şekil 1).
  • Yarı bodur vegetatif anaç MM-106 üzerine hem standart hem spur çeşitler aşılanabilir. Standart çeşitler aşılanınca dikim aralığı 4mX5m veya 4mX6m; spur çeşitler aşılanınca da 2mX4m olup, modifiye lider terbiye sistemi uygulanır. 
  • Kuvvetli vegetatif anaç MM-111 üzerine hem standart hem de spur çeşitler aşılanabilir. Dikim mesafesi ve terbiye sistemi çöğür anacında olduğu gibidir.